Trong kháng chiến chỗng Mỹ cứu nước, Động Tiên Công vừa là đài quan sát tiền tiêu, vừa là chốt bảo vệ cho con đường huyết mạch Hồ Chí Minh trong thời gian dài. Trong vô số hang động chiến đấu thời kháng chiến chống Mỹ, Tiên Công mang trong mình nhiều câu chuyện bi hùng về một thời chiến đấu của cha ông. Địa điểm này ít người biết đến, song vì thế vẫn hấp dẫn với những người yêu thích khám phá văn hóa-lịch sử. Trước đây, đồng bào còn gọi tên là động/hang Cớp Va. Hang động này gắn với hệ thống địa đạo chiến đấu và nằm trong hệ thống hang động chiến đấu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở A Lưới.
Động Tiên Công thuộc thôn Đụt, xã Hồng Kim, huyện A Lưới, Thành phố Huế. Động nằm ở lưng chừng núi A Túc, dưới chân là con sông Tà Rình (Târ Reenh), phía trước có đường Hồ Chí Minh đi qua. Đây là một hang núi tự nhiên rộng và sâu, chỗ rộng nhất 20m, dài khoảng 50m. Từ đường Hồ Chí Minh, bạn sẽ thấy tấm biển chỉ dẫn vào di tích này. Theo con đường vào thôn Đụt 1, dẫn ra đường Trường Sơn huyền thoại nay chỉ còn vết tích của những người vào rừng trồng trọt. Băng qua nhánh sông Tà Rình, hãy chuẩn bị tinh thần để leo 1km đường dốc núi khá khó khăn vì lối đi không có cây làm điểm tựa. Hãy chuẩn bị ít nước và thực phẩm nhẹ, một cây gậy để dò đường và giày có độ bám tốt.
Từ cửa Động có thể quan sát rất rõ toàn cảnh thung lũng A Lưới. Chính vì điều kiện tự nhiên thuận lợi đó mà trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bộ đội ta đã khai thác sử dụng Động Tiên Công như một trạm quan sát tiền tiêu. Đồng thời, là kho tập kết trung chuyển vũ khí, lượng tực, quân trang, quân dụng, là nơi trú ẩn kiên cố an toàn cho hàng vạn lượt cán bộ chiến sĩ quân giải phóng mỗi lần có dịp công tác qua đây (1965-1967). Ngay dưới chân Động, là đường vận tải chiến lược Hồ Chí Minh, ngày đêm tấp nập người xe ra Bắc vào Nam.

Động Tiên Công
Những năm 1965-1967, khi đế quốc Mỹ phát hiện đường Hồ Chí Minh qua khu vực này, ngay lập tức chúng đã tập trung tối đa, hỏa lực sẵn có ngày đêm đánh phá, hòng ngăn chặn bước tiến của quân và dân ta, chính lúc đó Động Tiên Công phát huy hết khả năng của mình là nơi trú ẩn, trạm thương binh tiền phương, nơi cất dấu trung chuyển vũ khí đạn dược... từ đây đến các khu vực K.61, K.62, K.64 và cụm Địa đạo Động So, xã Hồng Bắc, nhằm đảm bảo, duy trì việc cung cấp nhân tài vật lực cho các chiến trường, đặc biệt phục vụ tốt, góp phần đáng kể cùng quân và dân Thừa Thiên Huế giành thắng lợi trong cuộc tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Sau những thất bại thảm hại trong chiến dịch Xuân Mậu Thân (1968), đế quốc Mỹ điên cuồng đánh phá khu vực phía Tây Thừa Thiên, mà tập trung là dãy A Túc, nơi có Động Tiên Công và trong một trận ném bom dữ dội của máy bay Mỹ một tảng đá lớn trước cửa Động Tiên Công đã sập xuống chặn cửa ra vào, phía trong nhiều cán bộ, chiến sĩ ta đã anh dũng hy sinh.
Động Tiên Công là điểm di tích lịch sử có giá trị về mặt khoa học quân sự, thể hiện ý chí, quyết tâm khao khát giành độc lập của một dân tộc, bằng chính sự mưu trí, dũng cảm, sáng tạo trong tư duy quân sự, trong cách đánh địch, trong sử dụng địa hình, địa thế... Bên cạnh đó, còn khẳng định những giá trị văn hóa tinh thần, ý chí, truyền thống đấu tranh cách mạng quật cường của quân và dân ta, quyết giành độc lập tự do dân tộc dù phải hy sinh tính mạng và tuổi xuân của mình.
Ngày nay, điểm di tích có ý nghĩa to lớn trong sự nghiệp giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Di tích lịch sử Động Tiên Công thuộc loại Địa đạo Hầm chiến đấu, đã được Nhà nước công nhận DTLS cấp Quốc gia năm 2005. Tuy nhiên, do đường vào khó khăn nên rất ít người đến đây. Một số khách nước ngoài và khách Việt thích đi phượt thường tìm lên dâng hương, lắng nghe câu chuyện người dân kể về điểm quan sát tiền tiêu nổi tiếng một thời này. Hi vọng trong tương lại, Động sẽ được đầu tư phục dựng, để trở thành một địa điểm tham quan lịch sử, giáo dục truyền thống cho người dân.